Hoàng kỳ

Hoàng kỳ chính là rễ được sấy hoặc phơi khô của cây hoàng kỳ, thảo dược này còn có tên gọi khác là tiễn kỳ, bắc kỳ, bạch thủy, đại hoàng kỳ, sinh hoàng kỳ…Theo một số tài liệu cổ có ghi chép, hoàng kỳ có nhiều công dụng nổi bật và được ví như họ hàng của nhân sâm.

❣ Hoàng kỳ là cây thân thảo, có thể sống nhiều năm. Chiều cao chỉ đạt 50 – 80cm với thân cây mọc thẳng và nhiều nhánh. Bộ phận rễ cây chắc khỏe, dai, đâm sâu xuống lòng đất và phần vỏ ngoài màu vàng nâu hoặc đỏ nâu. Lá chét hình trứng, mọc so le, có phủ lông mịn màu trắng và gồm 15 – 20 lá. Hoa màu vàng, thường nở rộ vào tháng 6 – 7 hàng năm. Đài hoa hình chuông, cuống lá dài 5 – 12cm, hoa mọc thành cụm và có chiều dài hơn lá. Quả dẹt, hình đậu, bên ngoài cũng phủ lông mịn và ngắn, chứa hạt màu đen.

❣ Cây hoàng kỳ phát triển chủ yếu ở Trung Quốc và di thực vào nước ta chủ yếu ở các tỉnh có khí hậu mát mẻ như Đà Lạt, Sapa với số lượng chưa phổ biến.

❣ Phần rễ của cây hoàng kỳ chứa dược chất rất lớn vì vậy được nghiên cứu và thu hoạch làm thuốc. Nên chọn những cây hoàng kỳ có tuổi thọ từ 3 năm tuổi trở lên, thu hoạch vào mùa thu và xuân là chủ yếu. Đào rễ đem về rửa sạch đất cát, chọn rễ nhiều thịt, chắc, ruột vàng, có nhiều vân chạy dọc càng tốt. Loại bỏ rễ con và 2 đầu, ủ cho mềm, thái từng lát, rồi đem phơi khô.

❣ Ở dạng chế biến với mật ong thì cứ 10kg sẽ dùng 3kg mật ong. Đầu tiên hòa mật ong với nước sôi, thái lát và ủ với nước mật, vớt ra đem sao vàng với lửa nhỏ đến khi thấy hoàng kỳ không còn dính là được.